Sposób na PETy

Tylko ok. 15 procent tzw. plastikowych (wykonanych z PET) butelek po napojach czy kosmetykach znajduje ponowne zastosowanie. Reszta trafia na wysypiska. Brak pomysłów na ich wykorzystanie powoduje, że tego typu śmieci często nawet nie są segregowane. Tymczasem naukowcom z Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej udało się znaleźć sposób na tę górę śmieci. Okazuje się, że w tanio i prosto butelki PET mogą być wykorzystane m.in. do produkcji płyt termoizolacyjno-drenażowych potrzebnych w budownictwie.

- Pomysł na zagospodarowanie butelek PET był przypadkiem. Pracownik pewnego śląskiego przedsiębiorstwa oczyszczania miasta zapytał nas, czy nie mamy jakiegoś sposobu na zagospodarowanie butelek z tworzywa sztucznego o nazwie PET - opowiada dr Jerzy Polaczek z Samodzielnej Katedry Chemii i Technologii Tworzyw Sztucznych Politechniki Krakowskiej. I tak przy współpracy z prof. Janem Pielichowskim (PK), Piotrem Przybekiem (AE) i Jolantą Polaczek (PK) doszło do uformowania pierwszej płyty. Po dwóch latach badań proces okazał się bardzo prosty. Zmielone butelki (bez mycia, zrywania nalepek) wraz z odpowiednim klejem są prasowane niskociśnieniowo w formach i następnie suszone gorącym powietrzem. Tak uzyskany produkt ma dobre właściwości termoizolacyjne. Płyty o nazwie IZOPET-R mogą być wykorzystywane w wielu rozwiązaniach budowlanych jako element ocieplenia piwnic budynków, zabezpieczenia mechanicznego ich ścian i ochrony przed wilgocią. Płyty są wodoprzesiąkliwe, dzięki temu dobrze odprowadzają wody gruntowe i opadowe, równocześnie pozwalają na "oddychanie" ścian. Posiadają także dobre właściwości termoizolacyjne - na uzyskanie parametrów izolacji styropianowej należy zastosować o połowę grubszą płytę IZOPET-R. Co ciekawe, płyta z tworzywa sztucznego uzyskanego z recyklingu butelek przewyższa styropian pod względem wytrzymałości mechanicznej i trwałości. Niektóre rodzaje płyt mogą być używane do budowy dróg dojazdowych, stabilizacji gruntu na skarpach oraz budowy ekranów dźwiękochłonnych.

Zainteresowanie tego rodzaju recyklingiem PET jest bardzo duże zarówno w kraju, jak i za granicą. Twórcy technologii byli wielokrotnie nagradzani za swój wynalazek (trzy złote i dwa srebrne medale na międzynarodowych wystawach wynalazków i targach innowacyjnych technologii, statuetka "Lider Innowacji"). - W ślad za sukcesami i uznaniem osiągnięć zespołu badawczego przez władze uczelni, Komitet Badań Naukowych czy jurorów na światowych wystawach nie idzie docenienie trudu i działań przez władze dziekańskie wydziału, popierającego tylko badania podstawowe - zaznacza z żalem dr J. Polaczek.
Niestety, w Polsce brakuje inwestorów, którzy odważyliby się zająć przetwarzaniem butelek. Jak na razie walkę z lawiną butelek PET na tej oryginalnej drodze podjęły dwie małe firmy. Warunkiem opłacalności inwestycji jest nieograniczony dostęp do darmowych odpadów z PET - nasuwa się więc wniosek, że recyklingiem powinni zająć się zarządcy wysypisk, czyli głównie gminy. Technologia produkcji jest prosta i tania. Uruchomienie linii przetwarzającej 1,5 tony PET dziennie kosztuje około 150 tys. złotych. Śmieci nie mogą być jednak transportowane na duże odległości, gdyż produkcja staje się nieopłacalna. Z wyliczeń wynika, że na izolację podpiwniczeń małego domu jednorodzinnego potrzeba przeszło 28 tysięcy butelek PET. Płyty z tworzywa są bezpieczne dla zdrowia - uzyskały już pozytywną opinię Państwowego Zakładu Higieny i czekają na weryfikację przez Instytut Techniki Budowlanej.

Popularny PET - poli(tereftalan etylenu) - do Polski masowo zaczął trafiać w latach 90. wraz z rozwojem importu gazowanych napojów bezalkoholowych. PET jako materiał posiada wiele cennych właściwości: jest lekki, nietłukący, łatwo go formować. Niestety, brakuje pomysłów na jego recykling i w wielkich ilościach trafia na wysypiska śmieci. W Polsce rynek zużycia PET szacowany jest na około 120 tys. ton rocznie, do 2010 roku ilość tego typu opakowań ma wzrosnąć do 200 tys. ton. Z tego zaledwie 15 procent butelek jest odzyskiwanych. Pozostałe nie są segregowane i lądują na wysypiskach.