Rachunek za UE

W związku ze zbliżającym się wejściem do Unii Europejskiej w Czechach i na Słowacji gwałtownie rosną ceny towarów i usług. Są one spowodowane głównie dostosowywaniem prawodawstwa tych państw do unijnych standardów. Prawie połowa Czechów spodziewa się pogorszenia warunków życia po wejściu do UE.

Największy w ostatnich latach wzrost taryf telekomunikacyjnych oraz cen wielu usług spowoduje w Czechach podwyżka podatku VAT z 5 na 22 procent. Wzrosła akcyza na używki i paliwa, a w związku z przystąpieniem do UE Czesi będą musieli także płacić akcyzę od zużytej energii. Podatek konsumpcyjny obejmie również gaz i węgiel. Kolejna fala podwyżek cen usług nastąpi w maju, po przystąpieniu do UE.
Na Słowacji wprowadzenie jednolitej, 19-procentowej stawki podatku VAT spowoduje wzrost cen żywności o około 5 procent.
Z symulacji publikowanych w czeskiej prasie wynika, że w związku z podwyżkami w 2004 r. statystyczna rodzina mieszkająca w Pradze wyda na swoje utrzymanie 10 tys. koron (około 1500 zł) więcej niż w roku ubiegłym. Im bliżej UE, tym większe są obawy Czechów związane ze wzrostem cen. Prestiżowy dziennik ekonomiczny "Hospodarzske Noviny" opublikował w piątek wyniki sondażu, z którego wynika, że 46 proc. społeczeństwa spodziewa się pogorszenia warunków życia po przystąpieniu do UE, natomiast poprawę po akcesji przewiduje tylko 19 proc. ankietowanych.
Na Słowacji od Nowego Roku ujednolicono stawkę podatku VAT na poziomie 19 proc. Oznacza to wzrost cen produktów żywnościowych, które obejmowała do tej pory stawka 14-procentowa. Od 1 stycznia aż o jedną trzecią wzrosła cena gazu, a prąd elektryczny podrożał o 10 proc. Wzrastają także ceny ogrzewania - w tym roku rachunki z ciepłowni będą opiewać na kwoty o około 7 proc. wyższe.
Podwyżki cen żywności uwzględnią tylko 5-proc. wzrost podatku VAT, natomiast nie obejmą wzrostu cen energii i innych podwyżek, które uderzą w producentów. Takie ustalenia zapadły podczas negocjacji słowackich sieci handlowych z przedstawicielami dostawców. Przy podwyżkach 10-proc. upierają się głównie cukrownie. Ministerstwo rolnictwa uważa jednak, że obecnie ceny produktów żywnościowych na Słowacji są już na tyle wysokie, że podwyżka może odzwierciedlać tylko wzrost podatku VAT. Ministerstwo powołuje się przy tym na wyliczenia Instytutu Badań Ekonomiki Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego (VUEPP), który przewiduje podwyżki cen poszczególnych produktów żywnościowych w zakresie 3-7 procent. Większe podwyżki mogą dotyczyć - poza cukrem - mięsa wołowego, produktów mlecznych i jaj.
Słowaccy producenci mięsa ostrzegają, że na wyższy wzrost cen wpłynie zakaz stosowania mączki kostnej w paszy, wydany przez Unię Europejską. Hodowcy będą musieli korzystać z droższych pasz sojowych. Kilkakrotnie wzrosną przy tym koszty likwidacji odpadów, gdyż rzeźnie nie będą już mogły zarabiać na mączkach.
W 2004 r. przewiduje się spadek cen owoców i warzyw. W związku ze zniesieniem wysokich ceł po przystąpieniu do UE spadną ceny niektórych produktów importowanych. Przykładowo zagraniczne wina stołowe są obecnie obciążone 30-proc. cłem, jednak jego zniesienie uderzy w słowackie winnice.