Jasser Arafat

Życie Jasera Arafata, przewodniczącego Autonomii Palestyńskiej, jest całkowicie związane z historią narodowego ruchu palestyńskiego. Przez blisko 40 lat niepodległa Palestyna była celem jego życia. W dążeniu do niego uciekał się do metod terrorystycznych, które stały się jednym z głównych środków walki słabo uzbrojonych palestyńskich bojowników. Znienawidzony w Izraelu, dla większości Palestyńczyków Jaser Arafat pozostaje bohaterem narodowym.

Rahman Abd-el Rauf Arafat al-Kudwa al Husajni - tak brzmi jego pełne i prawdziwe nazwisko - urodził się 4 sierpnia 1929 r. w Kairze. Osobiście konsekwentnie twierdził, że urodził się w Jerozolimie. W latach 1950-1956 studiował inżynierię w Kairze. Był jednym z przywódców studenckich w zarządzanej wtedy przez Egipt Strefie Gazy.

Podczas wojny bliskowschodniej w 1956 r. walczył przeciw Izraelowi po stronie Egiptu jako oficer i ekspert w sprawach materiałów wybuchowych. Potem, jako inżynier budowlany, udał się do Kuwejtu. Po powrocie do Gazy utworzył w 1959 r. ruch al-Fatah. 31 grudnia 1964 r. Fatah rozpoczęła zbrojną walkę z Izraelem, organizując pierwszą akcję wojskową. W rezultacie arabskiej porażki z Izraelem w wojnie sześciodniowej w czerwcu 1967 r. Arafat przez dwa lata działał w podziemiu jako Abu Ammar. W 1969 r. ponownie zaangażował się w jawną działalność. 4 lutego został wybrany na przewodniczącego Komitetu Wykonawczego Organizacji Wyzwolenia Palestyny. Dowodząc z Jordanii, prowadził walkę przeciw Izraelowi. We wrześniu 1970 r. bojownicy Arafata ponieśli w Jordanii klęskę, występując przeciwko królowi Husajnowi. Ścigany przez wojska króla Husajna, Arafat przeniósł kwaterę główną OWP do Bejrutu w Libanie.

26 października 1974 r. na szczycie przywódców arabskich w Rabacie (Maroko) Arafat otrzymał zapewnienie, że OWP jest "jedynym uznanym reprezentantem narodu palestyńskiego". 13 listopada tego samego roku w przemówieniu w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku Arafat zaoferował Izraelowi pokój: "Przyniosłem gałązkę oliwną oraz karabin rewolucjonisty, nie pozwólcie gałązce wypaść z mojej ręki".

Po wybuchu wojny domowej w Libanie w 1975 r. Arafat zaangażował się w konflikt, zwalczając sprzymierzeńców Izraela w Libanie. Naraził się wówczas także Syrii, która uważała ten kraj za swoją strefę wpływów. 30 sierpnia 1982 r. jego oddziały ewakuowały się z oblężonego przez wojska izraelskie Bejrutu. Arafata przyjęła Tunezja.

W 1988 roku, podczas pierwszej intifady (powstania palestyńskiego), Arafat proklamował niepodległą Palestynę i został wybrany na prezydenta tego nieistniejącego państwa.

2 maja 1989 r. Arafat ogłosił "nieważność" karty OWP, która walkę zbrojną uznawała za jedyną drogę wyzwolenia Palestyny.
Podczas wojny nad Zatoką Perską w 1991 roku Arafat postawił najpierw na prezydenta Iraku Saddama Husajna. Po klęsce Iraku przywódca Palestyńczyków mocno zaangażował się w proces pokojowy. 13 września 1993 r. w Białym Domu miał miejsce historyczny uścisk ręki Arafata z premierem Izraela Icchakiem Rabinem oraz podpisanie deklaracji zasad w sprawie Autonomii Palestyńskiej, potajemnie negocjowanej z Izraelem w Oslo. W maju 1994 r. Arafat podpisał w Kairze warunki autonomii dla Jerycha (na Zachodnim Brzegu Jordanu) i Strefy Gazy. 1 czerwca powrócił do Palestyny po 27 latach uchodźstwa. W Gazie utworzył niezależny rząd. Za zaangażowanie na rzecz pokoju otrzymał w październiku 1994 r. Pokojową Nagrodę Nobla, wraz z premierem Izraela Icchakiem Rabinem i szefem dyplomacji izraelskiej Szimonem Peresem. We wrześniu 1995 r. zawarł z Izraelem porozumienie w sprawie rozszerzenia Autonomii Palestyńskiej na cały Zachodni Brzeg Jordanu. 20 stycznia 1996 r., w wyniku pierwszych wyborów powszechnych na terytoriach palestyńskich, został przewodniczącym Autonomii Palestyńskiej.

Po śmierci Rabina, zamordowanego w 1995 r. przez ekstremistę żydowskiego, dla Arafata rozpoczął się szczególnie trudny okres. Następcy Rabina odrzucili porozumienia z Oslo z 1995 r. w sprawie poszerzenia autonomii Palestyńczyków. Wprawdzie 5 września 1999 r. Arafat podpisał w Szarm-el-Szejk w Egipcie wraz z izraelskim premierem Ehudem Barakiem porozumienie o rozpoczęciu negocjacji w sprawie ostatecznego uregulowania pokojowego, jednak 25 lipca 2000 r. trwające w Camp David w USA rozmowy pokojowe zakończyły się niepowodzeniem.
Pod koniec września 2000 r. wybuchła sprowokowana przez premiera Izraela Ariela Szarona, trwająca do dziś druga intifada. 3 grudnia 2001 r., po serii palestyńskich zamachów samobójczych, Szaron ogłosił Arafata "wrogiem Izraela" i odizolował go w Ramallah na Zachodnim Brzegu. Podczas oblężenia będącego następstwem krwawego zamachu samobójczego w Hajfie, który spowodował ponad 30 ofiar, trwającego od 29 marca do 2 maja 2002 r., armia izraelska zniszczyła częściowo kwaterę główną Arafata w Ramallah.

Także bezkrytycznie popierająca Izrael amerykańska administracja prezydenta Georgea W. Busha odmówiła rozmów z Arafatem, żądając zmiany kierownictwa palestyńskiego. Pod presją USA 6 marca 2003 r. Jaser Arafat zgodził się na mianowanie premierem palestyńskiego rządu Mahmuda Abbasa (Abu Mazena). Wkrótce jednak doszło do starcia Arafata z nowym szefem rządu w sprawach bezpieczeństwa i już we wrześniu tego samego roku Abbas musiał ustąpić ze stanowiska, co zostało przyjęte jako potwierdzenie wpływów samego Arafata.
W wyniku nakręcanej przez Izrael spirali przemocy w niebezpieczeństwie znalazło się życie Jasera Arafata. 2 kwietnia 2004 r. Ariel Szaron w wielu wywiadach dla izraelskiej prasy nie wykluczył jego zamordowania. Równocześnie zagroził, że jeżeli Arafat opuści Ramallah, nie będzie mógł powrócić na terytoria palestyńskie.

26 października świat obiegła wiadomość o gwałtownym pogorszeniu się stanu zdrowia Arafata. Trzy dni później Jaser Arafat został przewieziony na leczenie do Francji.
Arafat nigdy nie wyznaczył swego zastępcy czy następcy i już w czasie tworzenia swej organizacji al-Fatah przed niemal półwieczem znany był jako cichy przeciwnik kolektywnego kierowania sprawami palestyńskimi, a następnie - Autonomii.