Nowa metoda datowania w archeologii

Nowa metoda datowania zabytków archeologicznych
Nową metodę datowania zabytków krzemiennych, opartą na pomiarze
grubości warstwy uwodnionej na powierzchni kwarcu, opracował jeden z
amerykańskich badaczy. Opracowanie dotyczące zasad i zakresu stosowania
metody uwodnionego kwarcu zostało opublikowane w ostatnim numerze
magazynu "Journal of Archaeological Science".
Dzięki tej metodzie możliwe będzie precyzyjne ustalenie chronologii
zabytków pochodzących sprzed ponad 50 tys. lat.
Amerykańscy badacze dowiedli ostatnio, że możliwe jest dokładne
datowanie zabytków krzemiennych na podstawie pomiaru grubości
zewnętrznej warstwy uwodnionego kwarcu. Nowa metoda została opracowana
przez zespół naukowców pracujący pod kierownictwem prof. Jonathona
Ericsona z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine.
Zdaniem amerykańskich naukowców nowa metoda datowania wypełni
chronologiczną "dziurę", pomiędzy zabytkami starszymi niż 50 tys. lat i
młodszymi niz 100 tys. lat. Dotychczas datowanie zabytków pochodzące z
tego okresu sprawiało archeologom najwięcej kłopotu, a wyniki nie były
precyzyjne. Zasięg najpowszechniej stosowanej metody datowania
radiowęglowego to 50 tys. lat, starsze zabytki najczęściej datuje się
metodą potasową-argonowo, jednak dotyczy to próbek pochodzących co
najmniej sprzed 100 tys. lat.
Hydratyzacja kwarcu to naturalny proces polegający na przyłączaniu
cząsteczek wody przez eksponowany przełom minerału. Woda przenika w
głąb materiału i tworzy warstwę uwodnionego kwarcu, której grubość
rośnie wraz z upływem czasu. Pomiar grubości tej warstwy umożliwia
datowanie pierwszej obróbki bryły krzemienia, w przypadku narzędzi
kamiennych
lub wykucia rzeźby, czy ulepienia ceramiki zawierającej cząstki kwarcu.
Dwutlenek krzemu, czyli kwarc, jest jednym z najpospolitszych minerałów
występujących na powierzchni ziemi. Z domieszkami innych minerałów
występuje najczęściej pod postacią krzemienia. Ta twarda skała osadowa
przez tysiąclecia była wykorzystywana przez ludzi do wyrobu narzędzi,
broni i ozdób.
Amerykańscy badacze zwracają uwagę na szerokie zastosowanie nowej
metody. Może być wykorzystywana zarówno do wykrywania fałszywych
zabytków, które nie będą posiadały warstwy uwodnionego kwarcu, po
datowanie zjawisk geologicznych, które naruszyły w przeszłości złoża
kwarcowe i zapoczątkowały proces hydratyzacji.
Nowoopracowana metoda nie jest jedyną opierającą się na analizie
zjawisk fizyko-chemicznych związanych z kwarcem. Do określania wieku
krzemiennych odłupków stosuje się również metodę optycznie stymulowanej
luminescencji (OSL).
Kwarc, będący głównym składnikiem skały, z której zostały wykonane
narzędzia, leżąc w ziemi traci stopniowo swój blask oraz zdolność
odbijania światła. W trakcie naświetlania można zmierzyć stopień jego
zmatowienia. Pomiar poziomu tej wielkości pozwala na datowanie
zabytków. W ten sposób została wyznaczona między innymi chronologia
Topper, ważnego dla rekonstrukcji początków człowieka w Nowym Świecie
stanowiska w Południowej Karolinie.